| |
Datum |
Gebeurtenis(sen) |
| 1 | 1854 | - 1854—1929: Aletta Jacobs
Vrouwen werden tot laat in de 19de eeuw slechts gezien als toekomstige echtgenotes en moeders, of als arbeidskrachten die met een laag loon genoegen moesten nemen. Aletta Jacobs doorbrak dat patroon door als eerste vrouw medicijnen te gaan studeren, en later door samen met andere feministen actie te voeren voor vrouwenstemrecht.
|
| 2 | 1914 | - 1914—1918: De eerste Wereldoorlog
Het was niet eenvoudig voor Nederland om tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal te blijven. En ook al is dat gelukt, die oorlog heeft toch veel schade toegebracht aan de economie van ons land omdat de noodzakelijk geachte algemene mobilisatie en de opvang van zeer veel vluchtelingen uit België veel kostten, juist terwijl de internationale handel vrijwel stil lag.
|
| 3 | 1917 | - 1917: Invoering van het mannenkiesrecht.
|
| 4 | 1918 | - 1918: De Spaanse griep veroorzaakt wereldwijd meer dan 20 miljoen doden.
|
| 5 | 1919 | - 1919: Asser binnenstad krijgt riolering
- 1919: Avebe opgericht in Veendam.
|
| 6 | 1922 | - 1922: Invoering van het vrouwenkiesrecht.
|
| 7 | 1923 | - 1923: Koningin Wilhelmina viert haar 25-jarig regeringsjubileum.
|
| 8 | 1925 | - 1925: Eerste TT op stratencircuit bij Assen.
|
| 9 | 1929 | - 1929: Zeer strenge winter, in Februari vroor het enige nachten 18 en 20 graden.
- 1929: De beurskrach in New York. Begin Crisis
- 1929—1940: De crisisjaren
Als gevolg van verschillende economische factoren stortten in 1929 de beurzen in, wat leidde tot grote armoede en hoge aantallen werklozen. Daardoor radicaliseerden veel mensen in het buitenland en dat gaf aanleiding tot het succes van Adolf Hitler in Duitsland en het communisme in andere landen. In Nederland vond die radicalisering nauwelijks plaats.
- 1929—1945: Anne Frank
Anne Frank was een van de meer dan honderdduizend Nederlandse joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in een vernietigingskamp van de nazi’s werden omgebracht. Zij schreef in de twee jaren die ze ondergedoken zat voordat ze werd verraden een dagboek dat het mogelijk maakt enigszins mee te leven met de omstandigheden van de joden in de oorlog.
|
| 10 | 1931 | - 1931: De werkloosheidscijfers in Nederland stijgen tot ongekende hoogten.
|
| 11 | 1932 | - 1932: De Zuiderzee wordt op 20 September officieel omgedoopt tot IJsselmeer.
|
| 12 | 1935 | - 1935: Behalve het bekende Noorder Dierenpark dat op 1 mei wordt geopend, wordt tevens de oudheidskamer in gebruik genomen
|
| 13 | 1939 | - 1939: Kamp Westerbork ingericht voor Duitse joden.
|
| 14 | 1940 | - 1940—1945: De tweede Wereldoorlog
Voor Nederland begon de Tweede Wereldoorlog met de onaangekondigde aanval van een reusachtige overmacht vanuit Duitsland.
In de volgende vijf jaren kwam ons land steeds meer onder een terreurregime te staan. Tijdens de hongerwinter werd Nederland door de bezetter stelselmatig leeggeroofd en stierven tienduizenden mensen van honger of ontbering.
|
| 15 | 1941 | - 1941: Auke Adema wint de zevende Elfstedentocht.
|
| 16 | 1942 | - 1942: Joden in Nederland gedurende de gehele maand augustus aan razzia's onderworpen. Gedurende het hele jaar worden er beetje bij beetje maatregelen afgekondigd die de joden isoleert en het leven onmogelijk maakt.
|
| 17 | 1943 | - 1943: Arbeitsinzet voor mannen van 18 tot 35 jaar.
- 1943: Standrecht wordt ingesteld na stakingen en brandstichtingen in Drenthe.
- 1943: 16 januari, De eerste joden komen in Vught aan, 21 januari, Ontruiming van het joodse krankzinnigengesticht Het Apeldoornse Bos. 5 februari, Joden mogen geen brieven of verzoekschriften aan Duitse instanties zenden. Alle post moet via de Joodse Raad gaan. april, De joden uit de provincie Noord Brabant moeten zich naar het Kamp Vught begeven. 5 mei, Brief van dr. Harster, SS-Brigadef?hrer und Generalmajor der Polizei, betreffende de eindoplossing van het jodenvraagstuk. Algemene richtlijn: De Reichsf?hrer SS Heinrich Himmler wenst dat in de loop van dit jaar zoveel joden als menselijkerwijs mogelijk is, naar het Oosten op transport worden gesteld. Mei, juli en september: Razzia's op joden in Amsterdam. In december wordt er een begin gemaakt met het oproepen van gemengd gehuwde joden voor werkkampen en wordt het jodenvraagstuk in Nederland als "opgelost" beschouwd.
|
| 18 | 1945 | - 1945: Hongerwinter en bevrijding.
|
| 19 | 1947 | - 1947: Eerste politionele actie in Nederlands-Indië
|
| 20 | 1948 | - 1948: Tweede politionele actie in Nederlands-Indië
- 1948: Koningin Wilhelmina treedt af. Zij wordt opgevolgd door haar dochter Juliana.
|
| 21 | 1951 | - okt 1951: De eerste officiële televisie-uitzending in Nederland.
|
| 22 | 1952 | - 1952: De laatste executie in Nederland.
|
| 23 | 1953 | - 1 feb 1953: Watersnood ramp
Als gevolg van een lange reeks fouten was Nederland er niet klaar voor toen tijdens een zware storm de zee door de dijken brak. Daardoor vielen veel meer slachtoffers dan nodig was geweest. Maar Nederland heeft wel geleerd van wat er toen gebeurde.
1835 mensen komen om. Duizenden koeien, varkens en paarden verdrinken.
|
| 24 | 1954 | - 1954: Voor het eerst zijn filmbeelden van de Elfstedentocht op tv te zien.
|
| 25 | 1956 | - 1956: Invoering betaald voetbal.
|
| 26 | 1957 | - 1957: De introductie van de draagbare transistor radio.
|
| 27 | 1959 | - 1959: Aardgasveld
De vondst van het grootste aardgasveld van de wereld onder de bodem van ons land bracht grote welvaart voor de bevolking. Ook de tuinbouwindustrie en andere economische activiteiten zijn er door gestimuleerd. Maar volgens recente verwachtingen van de nam is het aardgas rond 2050 op. Het is nog maar de vraag hoe onze economie het verlies van inkomsten dan moet opvangen.
|
| 28 | 1962 | - 1962: Dood van Marilyn Monroe.
- 1962: Nederland draagt Nieuw-Guinea over aan de Verenigde Naties.
|
| 29 | 1966 | - 1966: Prinses Beatrix en Claus von Amsberg treden in het huwelijk.
|
| 30 | 1967 | - 1967: De regering besluit de Limburgse mijnen te sluiten.
- 1967: Nederlandse Aardolie Maatschappij komt naar Assen.
|
| 31 | 1968 | - 1968: Moord op Martin Luther King.
|
| 32 | 1969 | - 1969: De afsluiting van de Lauwerszee.
|
| 33 | 1972 | - 1972: NAM haalt 775000 ton olie uit 235 boorputten in Schoonebeek
|
| 34 | 1974 | - 1974: Tijdens het WK van 1974 weet het Nederlands Elftal met totaalvoetbal van coach Rinus Michels en sterspeler Johan Cruijff de finale te bereiken. Nederland verliest de finale van West-Duitsland met 2-1 ondanks een vroege voorsprong door een benutte penalty van Johan Neeskens in de eerste minuut. Hierna staat elke wedstrijd tegen Duitsland in het teken van de revanche
De laatste kolenmijn van Nederland, de Oranje-Nassau 1 in Heerlen, wordt gesloten
De gijzeling van de Franse ambassade is de eerste grote gijzeling in de Nederlandse geschiedenis. Vier gewapende leden van het Japanse Rode Leger, dat streeft naar het omgooien van de Japanse regering, eisen de vrijlating van Yutaka Furuya die in Frankrijk gevangen zit. Gezagvoerder Pim Sierks vliegt de gijzelnemers uiteindelijk naar Damascus
|
| 35 | 1975 | - 1975: Suriname wordt een onafhankelijke republiek
Een groep Zuid-Molukse jongeren kaapt een trein vlak bij het Drentse dorp Wijster. Een aantal leden van de jongere generatie wil inlossing van de beloften van de Nederlandse regering dat zij op de Molukken hun eigen staat zouden kunnen stichten. Tijdens de treinkaping wordt machinist J. Braam, die verzet pleegt, direct vermoord. De passagiers F. Bulter en E. Bierling worden geëxecuteerd om de eisen van de kapers kracht bij te zetten. Na bijna twee weken en bemiddeling door ingenieur Manusama en mevrouw Soumokil geven de Molukse gijzelnemers zich over
|
| 36 | 1976 | - 1976: De Viking 1 landt op Mars.
De Lockheed-affaire komt aan het licht. Prins Bernhard zou 1,1 miljoen dollar aan steekpenningen hebben ontvangen van de Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockheed. Het kabinet besluit een commissie in te stellen van wijze mannen. De commissie vindt geen onomstotelijk bewijs dat de genoemde 1,1 miljoen dollar daadwerkelijk bij prins Bernhard terecht gekomen is, maar er zijn voldoende aanwijzingen om de commissie te laten oordelen "dat de prins zich aanvankelijk veel te lichtvaardig (had) begeven in transacties, die de indruk moesten wekken dat hij gevoelig was voor gunsten". Deze bevindingen leidden bijna tot een constitutionele crisis. Het staat haast wel vast dat koningin Juliana gedreigd heeft met aftreden indien de prins strafrechtelijk vervolgd zou zijn. Het Kabinet-Den Uyl besluit daarop Bernhard te vrijwaren van vervolging. Wel moet hij erkennen dat hij fouten had gemaakt, zijn functie van Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht neerleggen en wordt hem verboden ooit nog in het openbaar in uniform te verschijnen
Er ontstaat deining in de Nederlandse politiek en de hele samenleving als oorlogsmisdadiger Menten verdwenen blijkt te zijn, juist ??n dag voordat de rijksrecherche hem wil arresteren. Dankzij vasthoudend speurwerk van Accent-redacteur Hans Knoop wordt Menten op 6 december alsnog gearresteerd in een hotel bij Z?rich. Minister van justitie Dries van Agt komt door de Zaak-Menten in ernstige problemen, maar de Tweede Kamer dwingt hem uiteindelijk niet tot aftreden. Menten wordt in 1980 veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf
|
| 37 | 1977 | - 1977: Zuid-Molukkers gijzelen een basisschool in het Drentse Bovensmilde en een trein bij De Punt. Alle verkiezingsactiviteiten worden stilgelegd. De bevrijding van de gijzelaars bij De Punt door mariniers kost twee gegijzelden en zes kapers het leven
Op het Canarische eiland Tenerife botsen twee vliegtuigen van het type Boeing 747 op elkaar. KLM-vlucht 4805 stijgt op terwijl Pan Am-vlucht 1736 nog aan het taxiën is op de startbaan. Bij de vliegramp komen 583 mensen om, waarmee het anno 2007 nog steeds de grootste ramp uit de luchtvaartgeschiedenis is, als de aanslagen op 11 september 2001 niet worden meegerekend
|
| 38 | 1978 | - 1978: In de finale van het WK voetbal verliest het Nederlands elftal met 3-1 van gastland Argentini?. Bij een stand van 1-1 in de laatste minuut van de reguliere speeltijd treft Rob Rensenbrink de paal
|
| 39 | 1979 | - 1979: Grote delen van West-Europa zijn in de ban van extreme kou en sneeuwval. Delen van Noordoost-Nederland en Noord-Duitsland zijn dagenlang ge?soleerd vanwege metershoge sneeuwduinen. Na de eerste januariweek neemt de ergste kou af, maar vanwege ijzel en sneeuw is er nog lang sprake zijn van maatschappij-ontwrichtende weersomstandigheden. In februari wordt vooral Noordoost-Nederland opnieuw getroffen door een extreem zware sneeuwstorm. Het leger wordt ingezet om woningen en boerderijen te helpen
Het NAVO-dubbelbesluit voor de plaatsing van middellange-afstands-atoomwapens wordt genomen, waarvan 48 kruisvluchtwapens in Nederland. In 1981 en 1983 leidt dit met zo'n half miljoen mensen tot de grootste demonstraties die Nederland heeft gezien
|
| 40 | 1980 | - 1980: In Lekkerkerk wordt officieel bekend gemaakt dat de nieuwbouwwijk Lekkerkerk-West op een stortplaats van chemisch afval is gebouwd. De 270 hier woonachtige gezinnen worden geëvacueerd en tijdelijk elders gehuisvest, waarna de grond onder de huizen wordt afgegraven en gesaneerd. Het is de eerste in een serie gifschandalen
De abdicatie van koningin Juliana ten gunste van haar oudste dochter Beatrix vindt plaats. De inauguratie van Beatrix als koningin der Nederlanden gaat gepaard met grote krakersrellen
Oprichting van de Nederlandse Taalunie
|
| 41 | 1982 | - 1982: Overheid, werkgevers en werknemers sluiten het Akkoord van Wassenaar waarin matiging van de lonen in ruil voor arbeidstijdverkorting wordt afgesproken om de grote werkloosheid terug te dringen
|
| 42 | 1985 | - 1985: Evert van Benthem wint de Elfstedentocht.
Frankrijk, Duitsland en de Beneluxlanden sluiten het Verdrag van Schengen. Zij regelen vrij grensverkeer voor hun inwoners door afschaffing van de grenscontroles
De in Zuid-Afrika gevangengenomen Nederlandse anti-apartheidsactivist Klaas de Jonge weet te ontsnappen naar de Nederlandse ambassade in Pretoria. Vrijwel meteen wordt hij daar weer door de Zuid-Afrikaanse politie weggesleept maar op 19 juli wordt hij weer teruggebracht naar die ambassade
Het Nederlandse Greenpeaceschip Rainbow Warrior wordt door Frankrijk tot zinken gebracht, waarbij een opvarende wordt gedood
Wubbo Ockels is de eerste Nederlander in de ruimte
De regering besluit ondanks de protesten tot plaatsing van kruisvluchtwapens met atoomlading in Woensdrecht. De plaatsing gaat uiteindelijk niet door vanwege het INF-verdrag
- 1985: Frankrijk, Duitsland en de Beneluxlanden sluiten het Verdrag van Schengen. Zij regelen vrij grensverkeer voor hun inwoners door afschaffing van de grenscontroles
- 1985: Wubbo Ockels is de eerste Nederlander in de ruimte
|
| 43 | 1986 | - 1986: Flevoland (170.000 inwoners) wordt Nederlands twaalfde provincie
Aruba scheidt zich af van de overige Nederlandse Antillen en wordt een autonoom onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden
- 1986: De Oosterscheldekering wordt in gebruik genomen
|
| 44 | 1988 | - 1988: De politie arresteert Ferdi Elsas, de moordenaar van Ahold-topman Gerrit-Jan Heijn en vindt op zijn aanwijzingen het stoffelijk overschot van Heijn in de bossen bij Renkum.
Nederland wint in München het EK voetbal door in de finale de Sovjet-Unie met 2-0 te verslaan. Doelpuntenmakers zijn aanvoerder Ruud Gullit en topscorer Marco van Basten
|
| 45 | 1990 | - 1990: De stier Herman wordt geboren in Lelystad bij het biotechnologische bedrijf Pharming. Het is de eerste transgene stier ter wereld. In het DNA van Herman is een stukje menselijk DNA ingebouwd, waardoor vrouwelijke nakomelingen melk met het ontstekingsremmende eiwit lactoferrine zouden produceren. Deze melk kan dan gebruikt worden voor babyvoeding. Na hevige discussies over de ethische kanten van genetische manipulatie wordt in 1992 besloten dat de stier zich mag voortplanten. In totaal krijgt hij 55 nakomelingen, waarvan wordt gehoopt dat die melk met de menselijke stof lactoferrine zouden gaan produceren. Hoewel er door zijn dochters wel iets lactoferrine wordt geproduceerd, zijn de hoeveelheden minimaal, waardoor Herman meer een theoretisch dan een praktisch succes is
|
| 46 | 1992 | - 1992: Boek 3, 5, 6 en een deel van boek 7 van het Nieuw Burgerlijk Wetboek treden in werking. Er is 45 jaar aan gewerkt
Een vliegtuig van de Israëlische maatschappij El-Al stort neer in de Amsterdamse wijk Bijlmermeer en boort zich in twee flats. De Bijlmerramp kost 43 mensen het leven. Onduidelijkheid over de lading en de gevolgen voor de gezondheid geven jarenlang veel onrust, wat uiteindelijk leidt tot de parlementaire enquëte naar de Bijlmerramp
|
| 47 | 1995 | - 1995: Bij de val van Srebrenica worden naar schatting 8000 moslimjongens en -mannen vermoord, die formeel onder bescherming stonden van een Nederlands VN-bataljon, Dutchbat III. Het leidt uiteindelijk tot de parlementaire enquête naar de val van Srebrenica
|
| 48 | 1999 | - 1999: De Nobelprijs voor de Natuurkunde wordt uitgereikt aan de Nederlanders Gerard 't Hooft en Martinus Veltman
|
