| 67. |  Charles Krienen  (49.August4, 16.Gerrit3, 6.Meintjen2, 1.Jenneken1) was born on 30 Nov 1873 in Laag Keppel; died in 1945 in Amsterdam. Other Events and Attributes:
- vermelding: Biografie
Charles Krienen
door Annemiek Hoitink
Charles Krienen werd geboren op 30 november 1873 in Laag Keppel, een dorp in de Achterhoek. Zijn vader was daar smid en woonde met zijn vrouw en vier kinderen in de smidswoning. Charles was op één na de oudste. Toen hij twee jaar was, overleed zijn biologische vader. Zijn moeder trouwde opnieuw met een smid en Charles kreeg er nog een broer en een zus bij. Van zijn jeugd is weinig bekend. De zoon van de dorpssmid (1900) lijkt autobiografische elementen te bevatten, maar zeker is dat niet.
Vanaf 1892 werkte Krienen als onderwijzer, eerst in Bussum, daarna in Den Haag. Bij zijn eerste vrouw kreeg hij vijf kinderen, van wie er twee op jonge leeftijd stierven. Na de dood van zijn vrouw trouwde hij met het dienstmeisje en kreeg nog drie kinderen. Omstreeks 1925 besloot zij bij hem weg te gaan, omdat zijn alcoholgebruik een te grote stempel drukte op het gezinsleven. Waarschijnlijk vormde het alcoholprobleem ook de reden van zijn vervroegd vertrek uit het onderwijs. Krienen zat vanaf dat moment voortdurend in geldnood.
Omstreeks 1900 begon hij met het schrijven van kinderboeken. In totaal publiceerde hij meer dan zestig boeken. Hij schreef ook onder de pseudoniemen P. Koekoek en Suze Brinkgreve. Vanaf 1936 woonde hij in Amsterdam. Daar is hij in 1945 overleden aan hongeroedeem.
Werk
‘Wat een kind doet grijpen naar een boek, dat doet de innigheid, waarmee het is geschreven, dat doet de liefde, die spreekt uit iedere regel, die recht gekomen is uit de fijnvoelende ziel van de schrijver, die al die personen in zijn boek heeft neergeschreven, als echte menschen van vlees en bloed.’ (School en Leven, 1902/03)
Met deze woorden beschreef Krienen waar een kinderboek volgens hem aan moet voldoen. De eerste boeken van zijn hand waren avontuurlijke jongensverhalen die zich afspelen in de Achterhoek. Zijn latere werk had vaak Den Haag en omgeving als decor. De vele schoolboekjes die hij schreef, hadden een duidelijke pedagogische moraal. Zijn werk werd bij diverse uitgeverijen uitgebracht.
Krienen schreef lange zinnen; ook zijn beschrijvingen van het landschap en de dorpsgemeenschap zijn uitgebreid. Dit zorgt soms voor vertraging in zijn verhalen. Daar staat tegenover dat hij er goed in slaagde om vanuit de beleving van een kind te schrijven. Veel van zijn boeken spelen in de dorpen Hoog- en Laag Keppel. Huidige bewoners die op de hoogte zijn van de historie van hun woonplaats, zullen ongetwijfeld het een en ander herkennen. De ijzergieterij, de stoomtram, de machtige baron van kasteel Keppel, de smederij en de dorpsschool zijn terugkerende elementen. In elk boek wordt geroeid en gezwommen in de Oude IJssel. De jongens halen veel kwajongensstreken uit, maar hebben het hart op de juiste plaats.
In De zoon van de dorpssmid (1900) vertelt de ikfiguur over zijn leven in Laag Keppel. Hij beschrijft onder meer de feestelijke gebeurtenissen rondom de komst van de stoomtram: ‘Voor de herberg, voortaan ons tramstation, was een eereboog opgericht en op een groot zwart bord [-] stond met mooie vergulde letters: Geen achterhoek meer.’ En over de Keppelse kermis die voor jongens van zijn leeftijd een bijzondere aangelegenheid was schrijft hij: ‘....maar wat ons jongens 't hoogst op het hart lag, waar we dagen van te voren niet van konden eten en 's nachts niet van konden slapen, dat was..... de schutterij.’ In Twee echte jongens (1905) staat de ijzergieterij centraal, een fabriek die door de bewoners van Laag Keppel ‘de hut’ werd genoemd.
Onder het pseudoniem P. Koekoek schreef Krienen Jan Penseel van Laren (1919), een verhaal over een jongen met schilderstalent. De thematiek komt overeen met die van Jongens van Jan de Witt (1954), waarin een van de hoofdpersonen ook goed kan schilderen en een schildersopleiding mag volgen op kosten van een rijke familie. Als Suze Brinkgreve schreef Krienen een aantal meisjesboeken, kabbelende verhalen voor een groot publiek. Hij schreef ook artikelen, verhaaltjes en versjes in tijdschriften als Voor 't jonge volkje en School en leven. Daarnaast redigeerde hij een aantal verzamelbundels en een serie schoolboekjes.
Waardering
Het was Herman Middendorp die het pseudoniem Suze Brinkgreve onthulde. Hij deed dat in het voorwoord bij Andre Zonderling (1933). Middendorp was een goede vriend van Krienen. Hij waardeerde Krienens natuurlijke en eenvoudige toon van schrijven. De vele herdrukken bewezen volgens hem dat de boeken populair waren bij de jeugd.
Theo Thijssen was minder enthousiast. Een kinderboek moet een kunstwerk zijn, vond hij. Hij bekritiseerde kinderboeken die geredigeerd werden zodat deze boeken aan bepaalde pedagogische eisen voldeden. In het blad School en leven besprak hij Kees Lovers (1901), een boek uit de Nieuwe bibliotheek voor de jeugd onder redactie van Stamperius. Ironisch stelt hij vast: ‘Zoo iets heb ik nog niet gehad’, ‘een geredigeerd boekje!’. Hij vindt het een aaneenrijging van anekdotes zonder enige samenhang: ‘slechts hier en daar het hooge, de kunst-voor- het-kind. Eigenlijk is het andere prullenwerk’. Hij citeert de pedagogische eisen van Stamperius en vindt het belachelijk dat een schrijver er een redacteur op na houdt. Ligthart was positiever in zijn oordeel. In De zoon van de dorpssmid (1900) waardeert hij Krienens eerlijke, oprechte, heldere schrijfstijl en illustreert dat met een uitgebreid citaat.
Krienen schreef boeken van uiteenlopende kwaliteit. Zijn werk is vaak besproken, zowel positief als negatief. De boeken van Krienen zijn tot in de jaren vijftig herdrukt en daarna in de vergetelheid geraakt.; Address:
https://www.dbnl.org/tekst/coil001lexi01_01/lvdj00580.php
- Beroep: 1892, Bussum
- Beroep: 1900; Schrijver
Notes:
Charles Krienen
Regelmatig wordt in deze rubriek geciteerd uit boeken van de op 30 november 1873 te Laag-Keppel geboren schrijver Charles Krienen. In dat dorp was zijn vader de plaatselijke smid. Het boek met de titel ‘De zoon van de dorpssmid’ (1900) heeft daar dus zeker alles mee te maken. Krienen volgde een opleiding tot onderwijzer en verliet de Achterhoek en werkte daarna op scholen in Bussum en Den Haag. Hij trouwde twee keer; uit beide huwelijken kwamen in totaal acht kinderen voort. Twee ervan stierven op jonge leeftijd. Rond 1925 kreeg Krienen een alcoholprobleem. Dit was voor zijn tweede vrouw aanleiding hem te verlaten. Waarschijnlijk is zijn alcoholverslaving ook de oorzaak van zijn vervroegd vertrek uit het onderwijs geweest. Naast dit probleem waren er geldzorgen. Voortdurend zat Krienen in geldnood. Hij klopte dan ook regelmatig bij zijn uitgevers aan om een voorschot te verkrijgen op zijn honorarium. Als kinderboekenschrijver werd hij rond 1900 actief. Behalve onder zijn eigen naam publiceerde hij onder de pseudoniemen P. Koekoek en Suze Brinkgreve. Die laatste auteursnaam gebruikte hij voor een aantal meisjesboeken. In totaal verschenen meer dan zestig jeugdboeken van zijn hand. Belangrijke gebeurtenissen in deze streek zijn herkenbaar beschreven, zoals de komst van de tram, de invloed van de 1e wereldoorlog, oude gebruiken en de invloed van de baron van kasteel Keppel op de dorpsgemeenschap. Zijn latere werk is gesitueerd in Den Haag en omgeving. Zijn opvattingen over de eisen die aan een kinderboek gesteld moeten worden, formuleerde hij in het tijdschrift ‘School en Leven’ (1902/1903): “Wat een kind doet grijpen naar een boek, dat doet de innigheid, waarmee het is geschreven, dat doet de liefde, die spreekt uit iedere regel, die recht gekomen is uit de fijnvoelende ziel van de schrijver, die al die personen in zijn boek heeft neergeschreven, als echte menschen van vlees en bloed”. Bij het lezen van zijn boeken wordt men inderdaad meegesleept in de gevoelens en invoelend vermogen van de schrijver. De boeken van Krienen zijn niet alleen boeiend voor kinderen, ook volwassenen worden bij het lezen geconfronteerd met een diep gevoel van eerlijkheid, rechtvaardigheid en vriendschap. Begrijpelijk dat de schrijver, in zijn beleving van de wereld, tegenslagen en teleurstellingen ondervond. De realiteit van het ‘harde’ leven aan het begin van de vorige eeuw was blijkbaar zo in tegenstelling met zijn visie daarop, dat hij een uitweg zocht via de fles. Hij wist daar niet op een verstandige manier mee om te gaan. Charles Krienen overleed in 1945 in Amsterdam aan hongeroedeem, dat is een ziekte veroorzaakt door ernstige ondervoeding. De eerste boeken van zijn hand spelen in de Achterhoek. Meestal zijn het avontuurlijke jongensverhalen zoals ‘De zoon van den dorpssmid’ (1900), ‘Uit de jeugd van een Gelderschen jongen’ (1904) en ‘Twee echte jongens’ (1905). Het hieronder weergegeven fragment uit ‘De avonturen van vier pretmakers‘ (1906) speelt in Hummelo en Keppel. Vier jongens uit Laag-Keppel lopen, al pratende, op een weggetje naar de Galgenberg en de Zwartekolk bij Hummelo.
Bijna aan het eind staat een steenen paal. “Daar staat hij”, zei Kees, “de overwinningspaal van de onzen”. “En die van Hummelo zeggen, dat zij den paal daar neerzetten”. “Bluf”, zei Nico, “hij staat op Keppelschen grond”. De paal, waarover de jongens spraken, wordt genoemd in de taal dier streek de ‘gijzelpaal’. Hij werd daar geplaatst na een bloedigen slag, geleverd tusschen de bewoners der beide dorpen Hummelo en Laag-Keppel. In dien slag bleven, zeggen de Keppelsche dorpers, zij overwinnaars. Gegeeseld hadden zij hun vijanden en ter gedachtenis aan hun heerlijke triomf, plaatsten zij de gijzelpaal. “Zou die daar al lang staan?” vroeg Jaap. “Al eeuwen”, antwoordde Kees heel wijs. “Ze zeggen het ten minste”, vulde Nico aan. “Toch echt, dat de Keppelschen zich zoo hebben geweerd”, meende Frans. “Eigenlijk is dat vechten toch onzin”, zei Kees. “De oude Bitters vertelde laatst, dat ze elkaar met messen en hooivorken te lijf gingen, en zonder reden. Ze vochten alleen, omdat ze niet woonden in ’t zelfde dorp”. “’t Is waar”, zei Frans, “toch mag ik die Hummeloschen ook niet lijden; ’t is raar volk”. “De Hummelosche jongens van ijzer en staal - Die moeten voor de gijzelpaal - De Keppelsche jongens van koper en tin - Daar zit zoo veel courage in”. “Een raar versje toch eigenlijk”, zei Jaap, die natuurlijk dit lied ook kende, “de Hummeloschen zijn van ijzer en staal, en wij van koper en tin. IJzer en staal is vrij wat harder en sterker”.
Bron o.a.: ‘Eén grote vreugderit’ (Op reis door Achterhoek en Liemers met jeugdboeken uit de collecties van Stichting Staring Instituut en Stichting ’t Oude Kinderboek) dat te koop is bij het Staring Instituut te Doetinchem.
Door Fred Wolsink. Gepubliceerd in Weekblad Contact (7 oktober 2008).
https://hummelo.nl/geschiedenis-hummelo/rondom-de-hessenweg/564-charles-krienen-in-laag-keppel-rdh003-20-2-2007.html
https://hummelo.nl/geschiedenis-hummelo/rondom-de-hessenweg/570-het-boek-karel-vermeer-van-charel-krienen-rdh009-17-4-2007.html
https://hummelo.nl/geschiedenis-hummelo/rondom-de-hessenweg/586-kermis-in-laag-keppel-rdh025-21-8-2007.html
https://hummelo.nl/geschiedenis-hummelo/rondom-de-hessenweg/621-charles-krienen-rdh060-7-11-2008.html
https://hummelo.nl/geschiedenis-hummelo/rondom-de-hessenweg/628-tineke-van-het-postkantoor-suze-brinkgreve-rdh067-25-11-2008.html
Voorwoord uit het boek `André de Zonderling`, door zijn vriend Herman Middendorp.
Met een persoonlijke herinnering begin ik deze aankondiging. Het is meer dan dertig jaar geleden. Ik was een jaar of twaalf; ik had de een of andere kwajongensstreek uitgehaald, ik weet niet meer wat. Maar ik weet nog wel, dat mijn strenge vader er een reusachtige scene over maakte en dat mijn lieve, toegeeflijke moeder alles deed wat ze kon om mijn wanbedrijf te verontschuldigen. Ik zelf maakte, als gevoelig en weekhartig kind. een eigenaardigen crisis door, en in die dagen kreeg ik uit de schoolbibliotheek een boek, dat een diepen indruk op me maakte. Voor in dat boek stond gedrukt: ,,Moeder, dit boek heb ik geschreven uit liefde voor U,,. De psychische toestand, waarin ik toentertijd verkeerde, herinner ik me nog heel goed, en evenzeer den inhoud van het kinderboek, dat op mijn ontvankelijk jongensgemoed een diepen indruk maakte. Dat boek was `Kees Lovers`: het was mijn eerste kennismaking met het werk van Charles Krienen. Meer dan dertig jaar zijn sedert voorbijgegaan. Ik heb Krienen persoonlijk leeren kennen en ik ben zijn vriend geworden. Ik heb veel boeken van hem gelezen; sommige als kind, andere toen ik zelf al geroepen was, kinderen te geven, wat hun toekwam. Als volwassene begreep ik, dat mijn jeugdliefde me niet bedrogen had. Krienen houdt van kinderen en hij heeft begrip van het kinderleven; de natuurlijke, eenvoudige toon van zijn boeken verklaart zijn populariteit. De kinderen begrijpen en vertrouwen hem, zooals ze een ouderen vriend begrijpen en vertrouwen; wat wil men eigenlijk meer....
`André de Zonderling` is Krienen zijn zestigste boek en de schrijver hoopt in den loop van 1933 zijn zestigsten verjaardag te vieren. Een dubbel jubileum dus. Met vreugde grijp ik de gelegenheid bij de vlecht, om van mijn waardeering voor het werk van dezen vitalen schrijver te getuigen. Zestig boeken.... neen, critische lezer, begin niet met ze op te tellen! Gij zoudt ze niet vinden. Want Krienen heeft ze niet alle onder zijn eigen naam geschreven. Ik wil niet uit de school klappen, maar één van zijn pseudoniemen mag ik U hier niet onthouden. Krienen heeft ook meisjesboeken geschreven, en hij deed het zoo natuurlijk, dat niemand ,Suze Brinkgreve, zou identificeeren met Charles Krienen.... Een der leidende dagbladen schreef over `Annie en Doortje`, het eerste boek, dat van `Suze Brinkgreve` verscheen: ,,Er zit naar ons oordeel een bijzondere opvoedende kracht in dit boek, omdat de vorm, lotgevallen en avonturen, zoo gretig de dieper liggende idealen doen opnemen.,, Deze zin is eigenlijk van toepassing op alle boeken van Krienen. Hij is geen zwaarwichtige paedagoog, maar het opvoedende element is in zijn boeken van een niet te onderschatten beteekenis. Vooral omdat het zoo eenvoudig en kunsteloos op den voorgrond wordt gebracht. Krienen put zich niet uit in overmaat van onwaarschijnlijke avonturen, waarmee zooveel schrijvers van kinderboeken hun werkelijke of aangewaaide talenten forceeren. Hij houdt zich aan het achterhaalbare en dat dit door de jeugd van dezen tijd ook nog wel wordt gewaardeerd, bewijzen de talrijke herdrukken van zijn boeken. Wie zestig boeken schrijft, kan geen zestig meesterwerken leveren. Bij de boeken van Krienen zijn goede en minder goede. `André de Zonderling` heb ik gelezen en het lijkt me een van zijn goede. Ik wensch er den schrijver succes mee. Hij is inmiddels begonnen aan zijn tweede zestigtal; wie de onverwoestbare levenskracht van Krienen kent, zal er niet aan twijfelen, dat hij het halen zal ook. HERMAN MIDDENDORP.
Beroep:
pseudoniem(en)/naamsvariant(en):
Suze Brinkgreve
P. Koekoek
http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=krie012
|
1770 - 1840 (70 years)
Alexander Carel Jacob Kets 
Alexander Carel Jacob Kets 
Maria Johanna Kets 
Antonij Kets 
Meintjen Kets 
Lucretia Kets 
Gerrit Jan Kets 
Gerritje Kets 
Antonetta Johanna Kets 
Gerrit Kets 
Antonetta Johanna Kets 
Antonetta Johanna Kets 
Herman Anne van der Hardt Aberson 
Johanna Antoinette van der Hardt Aberson 
Anthonij Kets 
Hendrika Maria Kets 
Johan Kets 
Gerrit Willem Kets 
August Frederik Carel Krienen 
Alida Maria Adriana Louisa van der Hardt Aberson 
Gerrit Jan Willem Kets 
Johanna Henriette Willemina Kets 
Willemina Kets 
Gerrit Kets 